Είμαστε ίσως στον πιο κρίσιμο αιώνα του νέου Ελληνισμού, τον 16ο. Η συντριβή της Άλωσης είχε συνειδητοποιηθεί, η Οθωμανική αυτοκρατορία ήταν στο ισχυρότερο σημείο της ιστορίας της και οι Έλληνες προσπαθούσαν να σταθούν ξανά στα πόδια τους καθώς η παιδεία τους που αδιάκοπα από την εποχή του Ομήρου ήταν αναπόσπαστο μέρος της ταυτότητάς τους, απειλούταν με ολοκληρωτική απώλεια.
Chrysoloras (Alyunan00) – X
Το Πατριαρχείο, ιδιαίτερα την περίοδο πατριαρχείας του Ιερεμία Β’ του Τρανού άλλαξε την πορεία προς την βαρβαρότητα, με πάνω απο σαράντα ελληνικά σχολεία, πέρα της Μεγάλης του Γένους Σχολής στην Πόλη, να ιδρύονται σε συνεργασία με τις τοπικές κοινότητες των ελληνικών χωρών.
Μια προσωπικότητα της εποχής, από τον Απόκουρο της Αιτωλίας, ο Γεώργιος ο Αιτωλός, γεννημένος το 1525, εκ του κύκλου του Πατριαρχείου, θα είναι ένας από τους εκφραστές της ανάγκης να διαφυλαχτεί το πολυτιμότερο αγαθό των Ελλήνων, η παιδεία τους.
Ενδεικτικά, παρακάτω δείτε το απόσπασμα από το έργο του με τις παραφράσεις των Μύθων του Αισώπου, σε λαϊκή γλώσσα, και συγκεκριμένα αυτό του Σκύλου με τον πετεινό, του Αισώπου “Κύων καὶ ἀλεκτρυὼν”
“Σκύλος και ένας πετεινός έκαμαν συντροφίαν
χωρίς κανένα δόλωμα νάχουν αγάπην μίαν.
Εκεί που περπατούσασι κάπου βραδειαστήκαν
δεν είχαν που να κοιμηθούν και στενοχωρήθηκαν
Και δια τούτο εις δενδρόν κ’ οι δύο διάβηκαν,
μη να εύρουν ανάπαυσιν πολλά εννοιαστήκαν.
Ό πετεινός άνέβηκεν επάνω και ‘κοιμήθη
και να λαλήση άρχισε την νύκτα έθυμήθη.
Τότ’ έδραμεν η αλεπού ‘ςαν άρχισε και κράζει,
καθώς και την συνήθειαν την έχει να φωνάζη.
Και άποκάτω στέκοντον, είπε τον να καταίβη,
ότ αγαπά να τον ιδή, και πάλε να αναίβη.
Λέγει την τότ’ ό πετεινός πως είνε ‘κει πορτάρις.
και ξύπνισέ τον και αυτόν, θέλημα να τον ‘πάρης.
Τότε τον γύρον του δένδρου γύρευε να ρωτήση,
κ’ ευθύς ο σκύλος έδραμε κ’ είχε τηνε ξεσκίσει.
Έπιμύθιον
Ιδέτε πως ο φρόνιμος πέμπει τον τόν εχθρον του εις άλλον δυνατώτερον δια αντίδικον του.”
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ
Δημήτρης Κιτσούλης – Οι Μύθοι του Αισώπου στη Δημώδη Γραμματεία
