Η Λίλα Παπαπάσχου
Face to…Faces
με τον Χρήστο Γκόντζο
μιλούν εφ’ όλης της ύλης
με αφορμή Του Χρόνου τη Ζωή!
Αυτή η συνάντηση έχει για μένα ξεχωριστό χαρακτήρα και με γεμίζει θετικά συναισθήματα, γιατί είναι πάντα ευχάριστο άνθρωποι που εκτιμάς και έχεις συνεργαστεί μαζί τους, να προοδεύουν, να εξελίσσονται και να αναδεικνύουν το ταλέντο τους ή στην περίπτωση του Χρήστου τα ταλέντα τους.
Ο Χρήστος Γκόντζος, πέρα και πάνω από όλα είναι ένας γνήσιος καλλιτέχνης, που δεν αγαπάει απλά τη μουσική, ζει και αναπνέει για αυτήν και μέσα από αυτήν και φέτος μας παρουσιάζει την πρώτη του ολοκληρωμένη δισκογραφική δουλειά, με τίτλο «Του Χρόνου η Ζωή».
Τον συναντήσαμε στα καλύτερα του, πιο αισιόδοξο και εξωστρεφή από ποτέ, αλλά πάντα καίριο και ανατρεπτικό στον τρόπο με τον οποίο «φιλτράρει» την πραγματικότητα, έτοιμο να υποδεχτεί τα Χριστούγεννα, τα οποία βάσει ονόματος και μόνο του ανήκουν δικαιωματικά.
Τον ευχαριστούμε για τις εξαιρετικά πνευματώδεις απαντήσεις του και ευχόμαστε να έχει το λαμπρό μουσικό – και όχι μόνο – μέλλον που του αξίζει.
- Χρήστο χαίρομαι πολύ που ξανασυναντιόμαστε στο Θεαθήναι, αυτήν τη φορά όχι με την ιδιότητα του μέλους της ομάδας μας, αλλά με αφορμή τον νέο σου δίσκο με τίτλο «Του Χρόνου Η Ζωή», που περιλαμβάνει 12 τραγούδια. Μίλησε μας γι’ αυτήν την πρώτη, προσωπική σου δισκογραφική δουλειά;
Χ.Γ. Νομίζω θα ήταν περίεργο οι πρώτες μου κουβέντες σχετικά με τον δίσκο να μην ήταν στο Θεαθήναι, κάποιοι μπορεί να πουν ότι είχα και μέσο (γέλια)… Ωστόσο τις ευχαριστίες και τις ευχές μου σε όλη την ομάδα. Ο δίσκος έχει έναν κεντρικό πυρήνα σκέψης γύρω από τον οποίο περιστρέφεται τόσο η συνθετική, η στιχουργική όσο και η ερμηνευτική τέχνη. Και όταν λέω “πυρήνα σκέψης” μην φανταστεί κανείς ότι υπήρξε κάποια συνειδητή απόφαση για το τι και πως πρέπει να γίνει. Συνήθως αυτή η σκέψη και η συνείδηση εκφράζονταν και συμπυκνώνονταν κάθε φορά με ένα θυμικό που ήταν υπεράνω. Και φυσικά σε αυτόν τον “πυρήνα” δεν ήμουν μόνος μου, ωστόσο επειδή δεν είμαι άνθρωπος που αφήνει τα πράγματα ούτε στην τύχη ούτε και βασίζεται στα τυχερά της ζωής, η τελική ευθύνη για την εκλογή του αποτελέσματος βαραίνει δυσανάλογα εμένα. Έτσι όλα τα τραγούδια στέκονται τόσο κοντά όσο και μακριά μεταξύ τους. Ποικιλία…
- Είσαι ένας νέος άνθρωπος του σήμερα που ζεις και κινείσαι στους ρυθμούς της Αθήνας, μίας πολυσύχναστης και πολυπολιτισμικής πόλης. Οι στίχοι των τραγουδιών σου και οι μελωδίες αντηχούν απόλυτα την “χαρμολύπη” της καθημερινότητάς μας, αλλά ταυτόχρονα μας φέρνουν και την αύρα μίας παλαιότερης εποχής, πιο ρομαντικής με την ελεύθερη ερμηνεία του όρου, ίσως και πιο ανθρώπινης. Τι σημαίνει για σένα ρομαντισμός σήμερα;
Χ.Γ. Δεν ξέρω αν η χαρμολύπη είναι η κατάλληλή για μένα λέξη. Συνήθως η λύπη διαχωρίζεται από την χαρά μες τον χρόνο και την καθημερινότητα μας και δεν ξέρω ούτε εξετάζω αν η σούμα στο τέλος βγαίνει μηδέν. Σχετικά με το παλιό θα έλεγα ότι θα ήταν αδύνατον να παραμείνουμε ακέραιοι στο ποιοι είμαστε στο σήμερα και ποιοι θα’ μαστε αύριο, αν δεν αναφερθούμε σε όσα μας έφεραν ως εδώ. Ακόμα και αν αυτά πάνε πολύ παλιά και δεν τα έχουμε ζήσει εμείς. Είναι μια κληρονομία που την κουβαλάμε θέλουμε δεν θέλουμε και κάθε φορά που επιλέγουμε κάτι από το παρελθόν, είτε να το ερμηνεύσουμε είτε να το εξηγήσουμε, στην ουσία θέτουμε προτάσεις για το αύριο. Ο ρομαντισμός είναι μια λέξη και ένας όρος που προέκυψε μετά την Ευρωπαϊκή Αναγέννηση για να αποδώσει ένα περιεχόμενο. Προσωπικά στο σήμερα δεν νιώθω την ανάγκη να χρησιμοποιήσω αυτήν την λέξη για να αισθανθώ το περιεχόμενό της.
- Αν εξαιρέσεις την απουσία των ζωντανών συναυλιών και των μουσικών live σε μικρότερους κλειστούς χώρους, η περίοδος της πανδημίας υπήρξε για πολλούς καλλιτέχνες ιδιαίτερα δημιουργική, γιατί τους έδωσε τον χρόνο να στραφούν προς τον εαυτό τους και να εκφράσουν μέσα από την τέχνη του ο καθένας όλα αυτά που μας απασχολούν διαχρονικά, αλλά και επίκαιρους προβληματισμούς. Ποια είναι η μεγαλύτερη πηγή έμπνευσής σου;
Χ.Γ. Γνώμη μου είναι ότι αλίμονο στους καλλιτέχνες αν έπρεπε να απομονωθούν από το κοινωνικό γίγνεσθαι για να εκφραστούν, τουλάχιστον στην Ελλάδα δεν λειτουργούσαμε ποτέ έτσι. Και αλίμονο αν οι καλλιτέχνες εξαρτούν την δημιουργικότητα τους στις ευκολίες η τις δυσκολίες των συνθηκών. Ωστόσο οι αντικειμενικές αδυναμίες να πραγματοποιείται η τέχνη έχουν υπάρξει και σε παλαιότερες εποχές και η τέχνη κάθε φορά είχε την δική της απάντηση. Η μεγαλύτερη πηγή έμπνευσης για μένα είναι η δύναμη της ζωής που γίνεται ισχυρή μέσα από την τέχνη.
- Άκουσα με μεγάλη ευχαρίστηση όλα τα τραγούδια που περιλαμβάνονται στου Χρόνου τη Ζωή και ταξίδεψα μαζί τους σε πολύ όμορφες ή πιο δύσκολες δικές μου στιγμές – του τότε και του τώρα – και δεν σου κρύβω ότι διέκρινα σ’ αυτά μία ωριμότητα – καλλιτεχνική και ιδιοσυγκρασιακή– δυσανάλογη με το νεαρό της ηλικίας σου. Πιστεύεις πως δίνεται βήμα στους νέους καλλιτέχνες να υπάρξουν – ή να συνυπάρξουν ουσιαστικά – με τους πιο γνωστούς και καταξιωμένους ή πάντα θα «καταπίνονται» άμεσα ή έμμεσα από τη δική τους αίγλη.
Χ.Γ. Αυτό είναι ένα ανοιχτό διακύβευμα. Που είναι τόσο κοινωνικό όσο και εξατομικευμένο. Δεν ξέρω για “βήμα”…κατά πόσο υπάρχει, ποιος το δίνει και ποιος είναι άξιος να το πάρει. Αυτό που ξέρω είναι ότι οι χώροι που τελείται τέχνη τόσο σε αριθμό όσο και σε ποιότητα έχουν συρρικνωθεί δραματικά. Αυτό με προβληματίζει περισσότερο.
- Τα τελευταία δύο χρόνια η πανδημία ανέδειξε σημαντικές κοινωνικές παθογένειες και έφερε στο φως – ξανά – διαχρονικά ζητήματα, διαχρονικά άλυτα. Σε αφορά το πολιτικό τραγούδι, έχει νόημα στο δικό μας κάπως… απολιτίκ σήμερα;
Χ.Γ. Δεν υπάρχει απολιτίκ μέσα στην πολιτεία. Από τότε που ο άνθρωπος έφυγε από τα δάση και τις σπηλιές και έκανε την πολιτεία, θέλει δεν θέλει η ζωή του εξαρτάται από την πολιτεία. Πάντα υπάρχουν αυτοί που παίζουν το παιχνίδι, αυτοί που αρνούνται το παιχνίδι, αλλά και αυτοί που προσπαθούν να καταλάβουν το παγκόσμιο παιχνίδι και την θέση τους μέσα σε αυτό. Συνήθως κερδίζουν οι τελευταίοι, στις μέρες μας η άρνηση στην μετοχή σε κάθε τι πολιτικό είναι δραματικά διαδεδομένη, και ίσως θα πρέπει να σκεφτούμε κατά πόσο αυτό ήταν και το ζητούμενο ή ήταν απλά μια αδυναμία για ζωή, που μας φέρνει στα όρια της επιβίωσης. Όσο για τον πολιτισμό…είναι παράγωγο της πολιτικής και η πολιτική του πολιτισμού. Ποτέ δεν έγινε βήμα στην πολιτική χωρίς ποιητικό γεγονός. Το τραγούδι ειδικά, σαν προϊόν της αρχαίας τραγωδίας που θεμελίωσε το πολίτευμα της Αθήνας είναι ένας απόηχος που έχει αποδείξει την πολιτική και πολιτιστική του διάσταση.
- Ασχολείσαι από μικρός με τη μουσική; Τι άλλο σε ευχαριστεί;
Χ.Γ. Η πρώτη μου ενασχόληση με την μουσική ήταν ότι από βρέφος τριών ετών μέχρι και σήμερα, που αφιερώνω πολλές ώρες της ημέρας ακούγοντας μουσική, τα ίδια κομμάτια ξανά και ξανά τόσο για να διευρύνω την ευχαρίστηση μου αλλά και επειδή έχω συνειδητοποιήσει ότι μπορώ να ακούω το ίδιο ηχογράφημα από τόσες πολλές οπτικές που ποτέ να μην κουράζομαι. Ήταν και είναι η βασική μου εξάσκηση μέχρι και σήμερα. Έτσι σ’ αυτό το μουσικό παιχνίδι έχει συμβάλει τόσο η μουσική όσο και εγώ, και είναι μια σχέση αμοιβαία. Σίγουρα η μουσική είχε έναν μυστηριώδη δόλο που με υφάρπαξε αστραπιαία, όπως τα ψάρια δαγκώνουν το δόλωμα, ωστόσο μάλλον δεν ήμουν τόσο πειθήνιος σαν ακροατής. Με ευχαριστεί αφάνταστα να προσπαθώ να συνδυάσω πρόσωπα, καταστάσεις, συνθήκες και συγκυρίες, το βρίσκω πολύ ερωτικό και ελπίζω να μην βαρεθώ ποτέ να το κάνω.
- Ο τίτλος του δίσκου πως προέκυψε;
Χ.Γ. Ο τίτλος προέκυψε αφού ηχογραφήθηκαν όλα και μπόρεσα και τα άκουσα συνολικά, γνωρίζοντας ήδη πάνω κάτω περί τίνος πρόκειται. Διάλεξα το ομώνυμο τραγούδι “Του χρόνου η ζωή”. Ο πρώτος λόγος ήταν γιατί πίστευα ότι το περιεχόμενο του συμπυκνώνει πιο αποτελεσματικά την κατεύθυνση του δίσκου σε πρώτη φάση, αλλά και για να δώσω μια αρχική προτροπή στον ακροατή να ακούσει το συνολικό των τραγουδιών μέσα από αυτό το πρίσμα. Ωστόσο δεν είναι το μόνο πρίσμα. Πιο πολύ σαν παραίνεση το χρησιμοποίησα παρά σαν τελικό προορισμό του περιεχομένου.
- Υπάρχουν στα άμεσα σχέδια σου και κάποιες ζωντανές εμφανίσεις
Χ.Γ. Υπό αυτές τις συνθήκες είναι πολύ δύσκολα τέτοιου είδους σχέδια. Και για να είμαι και απόλυτα ειλικρινής δεν αισθάνομαι ότι είναι το τάιμινγκ και η ατμόσφαιρα κατάλληλη για να καλέσω κόσμο να μετέχει σε μια τέτοια εκδήλωση. Παρόλο που εγώ προσωπικά με βάση τα υπάρχοντα μέτρα μπορώ να πηγαίνω και να παρευρίσκομαι οπουδήποτε, η ιδέα να παρουσιάσω κάτι που απευθύνεται και έχει πρόσβαση μόνο ένα μέρος της κοινωνίας δεν με ενθουσιάζει καθόλου, και ακόμα κι αν ακούγεται συμβολικό, δεν μου περνάει καθόλου απαρατήρητο.
- Σε λίγο πλησιάζουν τα Χριστούγεννα, μία από τις μεγαλύτερες γιορτές του χρόνου για μικρούς και μεγάλους παγκοσμίως. Είσαι από αυτούς που τα απολαμβάνουν ή από αυτούς που τους μελαγχολούν;
Χ.Γ. Τα Χριστούγεννα είναι και η ονομαστική μου γιορτή. Οπωσδήποτε τα Χριστούγεννα με βρίσκουν πάντα με αυξημένη εξωστρέφεια, ούτως η άλλος η εξωστρέφεια είναι βασικό χαρακτηριστικό μου όλο τον χρόνο, οπότε γιατί να μην το γιορτάσω λίγο παραπάνω; Πάντα στις γιορτές, και στα μαζέματα γενικά, είμαι αυτός που αποχωρεί τελευταίος. Έτσι είναι μια γιορτή με προσωπική βαρύτητα μεγάλη για μένα και αν μελαγχολώ είναι επειδή δεν γιόρτασα αρκετά.
- Επειδή κάθε χρόνο τέτοια εποχή πήζουμε στα ευχολόγια, αλλά στο τέλος δουλειά δεν κάνουμε (γέλια!), υπάρχει κάτι που πραγματικά ελπίζεις να αλλάξει με τη νέα χρονιά και θα ήθελες να το μοιραστείς με τους αναγνώστες του Θεαθήναι;
Χ.Γ. Δεν ελπίζω απλά, έχω κάποια δείγματα. Είναι στο χέρι μας κατά πόσο θα μπορέσουμε να συμφωνήσουμε επιτέλους ότι κάπου συμφωνούμε και να συμφωνήσουμε ότι κάπου διαφωνούμε. Αυτό το μομέντουμ ενώ είχε χαθεί κάπως, πιστεύω θα έρθει σύντομα ξανά στην επιφάνεια. Εύχομαι η νέα χρονιά να μας βρει ενωμένους προκειμένου να κάνουμε πράγματα, ακόμα και αν αυτά είναι μερικώς συμφωνημένα και μερικώς ασύμφωνα μεταξύ τους. Ας ενωθούμε στην πράξη και στην ουσία και όχι σε μια χαοτική “ενότητα” που μας κρατάει απενεργοποιημένους και μας αργοπεθαίνει. Η ζωή έχει την δικιά της συνισταμένη.
- Χρήστο σε ευχαριστούμε πολύ για την όμορφη και ενδιαφέρουσα κουβέντα. Καλή επιτυχία σε ό,τι κάνεις και μακάρι «Του Χρόνου η Ζωή» να είναι για σένα η αρχή μίας λαμπρής πορείας που σίγουρα την αξίζεις!
Χ.Γ. Ευχαριστώ για την εμπιστοσύνη και τις ωραίες ερωτήσεις που με βοήθησαν να πω κάποια από αυτά που σκέφτομαι. Καλή και δυναμική συνέχεια στην ομάδα του Θεαθήναι!
Ο πρώτος προσωπικός δίσκος του Χρήστου Γκόντζου κυκλοφορεί από τη δισκογραφική εταιρεία Irida Music, με πολυετή παρουσία στον χώρο της ελληνικής κλασικής και λόγιας μουσικής, η οποία εγκαινιάζει το νέο της label Irida SongLab με τον δίσκο “Του Χρόνου η Ζωή”.
