του Αντώνη Ζάρκου Τσιαγγάλη,
Η δεύτερη επίθεση του Ιράν μέσα σε 6 μήνες στο Ισραήλ είναι γεγονός. Αυτήν την φορά, δεν επιτέθηκε μόνο με μερικές εκατοντάδες Drones και 90 πυραύλους, αλλά με 250 μέχρι και 500 περίπου βαλλιστικούς πυραύλους (ανάλογα τις πηγές των χωρών), που είναι από τα καλύτερα τεχνολογικά όπλα του Ιράν. Το Ισραήλ έχει την καλύτερη αεράμυνα πυραύλων, όμως πέρασαν δεκάδες ίσως και πάνω από 100 βαλλιστικοί πύραυλοι. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το Ιράν εκτόξευσε ταυτόχρονα τους βαλλιστικούς πυραύλους σε όλη την περιφέρεια του Ισραήλ, στοχεύοντας στρατιωτικές και πολιτικές υποδομές. Ακόμα και η αεράμυνα του Ισραήλ που είναι η καλύτερη στον κόσμο, έχοντας 4 επίπεδα θόλων άμυνας, είναι ένα μάθημα για την Ελλάδα και την Ευρώπη, που έχει ανοίξει το κεφάλαιο για έναν αντιβαλλιστικό θόλο στην Ε.Ε.
Το Ισραήλ έκανε υποδειγματικές επιχειρήσεις με τις μυστικές υπηρεσίες του, την Μοσάντ, όπου εξολόθρευσε στελέχη της Χεζμπολάχ στο Νότιο Λίβανο, τον ηγέτη της Χαμάς, τον ηγέτη της Χεζμπολάχ και ακόμα και Ιρανούς αξιωματούχους των Φρουρών της Επανάστασης. Ας δούμε συνοπτικά μια ιστορική αναδρομή και μια ρεαλιστική σύγκριση των δύο χωρών.
Αρχικά το Ιράν είναι ουσιαστικά η Περσία, όπου ανέκαθεν οι Πέρσες εδώ και 2.600 χρόνια ήταν αυτοκρατορική ή το λιγότερο περιφερειακή δύναμη στην Μέση Ανατολή. Διαχρονικά σχεδόν καμία χώρα ή αυτοκρατορία δεν κατάφερε να καταλάβει την Περσία. Τόσο οι Σκύθες, οι Αρμένιοι, οι Ρωμαίοι, οι Βυζαντινοί, οι Ινδοί, οι Οθωμανοί, οι Ρώσοι και οι Βρετανοί απέτυχαν να καταλάβουν την Περσία μέσα στους αιώνες. Όταν οι Άραβες κατέλαβαν την Περσία, και τότε έγινε ο κατά κύριο λόγο βίαιος εξισλαμισμός, οι Πέρσες διαχωρίστηκαν από τους Άραβες και λόγο του σχίσματος Σουνιτών και Σιιτών, που έγινε ήδη τον 7ο αιώνα στο Ισλάμ. Ενώ από το 900μ.Χ. μόλις 2 αιώνες μετά την Αραβική εξάπλωση, οι Πέρσες έκαναν τις δικές τους Δυναστείες, που πλέον ήταν Μουσουλμανικά Σιιτικές.
Από την άλλη οι Μογγόλοι κατέλαβαν την Περσία τόσο με την Δυναστεία του Τσέγκινς Χάν όσο και με αυτή του Ταμερλάνου, μεταξύ του 1219μ.Χ. μέχρι και το 1385μ.Χ. Και στις δύο Δυναστείες οι Πέρσες έκαναν μεγάλες επαναστάσεις και εξεγέρσεις, οι οποίες καταπνίγηκαν στο αίμα, με εκατομμύρια Πέρσες νεκρούς σε βάθος χρόνου. Ο μόνος που κατέκτησε την Περσία και δεν είχε εξέγερση και έγινε σταδιακά πολιτικά αποδεκτός, ήταν ο Μέγας Αλέξανδρος. Ο οποίος μέσα σε 5 χρόνια από το 334 π.Χ. μέχρι και το 330π.Χ. κατέλαβε όλη την Περσική αυτοκρατορία της Δυναστείας των Αχαιμένιδων. Ακόμα και οι Σελευκίδες που διαδέχθηκαν τον Αλέξανδρο, δεν μπόρεσαν να αποτρέψουν την δημιουργία της επόμενης Δυναστεία των Περσών που ήταν αυτή Πάρθιας, που δημιουργήθηκε από το 260π.Χ. Και μάλιστα οι Πάρθιοι Πέρσες, στην πρώτη τους Μάχη με τους Ρωμαίους, αυτή των Καρρών (53π.Χ.), κέρδισαν με 10.000 ιππικό, 45.000 περίπου Ρωμαίους. Μιλάμε για απώλειες μόλις 400 ανδρών για τους Πάρθους ενώ οι Ρωμαίοι είχαν πάνω από 35.000 απώλειες.
Το γεγονός ότι μέχρι και σήμερα το Ιράν, η Περσία δηλαδή, θεωρείται από τις χώρες που είναι αδύνατον να κατακτηθεί, οφείλεται στην γεωγραφία που είναι γεμάτη από οροσειρές και περιβάλλεται από πυκνή έρημο. Και από την άλλη στην διαχρονική στρατιωτική και αυτοκρατορική παράδοση των Περσών, οι οποίοι αφενός δεν δέχονται κάποιον να τους κατακτήσει έτσι απλά και αφετέρου η στρατιωτική προσαρμοστικότητα των Περσών, με την στρατηγική τους.
Από την άλλη οι Ισραηλινοί είναι διαχρονικά προσαρμοστικοί, έχοντας πολεμική παράδοση από τα Αρχαία χρόνια, όταν ήταν βασίλειο. Μετά ήρθαν οι Ασσύριοι, οι Βαβυλώνιοι, οι Πέρσες, οι Έλληνες, οι Ρωμαίοι και οι Άραβες. Κατά την περίοδο της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, έγιναν 3 πόλεμοι μεταξύ Ρωμαίων και Εβραίων (66 μ.Χ. – 135 μ.Χ.), όπου από τότε δημιουργήθηκε το λεγόμενο Εβραϊκό ζήτημα. Το οποίο ζήτημα λύθηκε με την δημιουργία του Κράτους του Ισραήλ το 1948. Διαχρονικά οι Ισραηλινοί αποδείχθηκαν ιδιαίτερα προσαρμοστικοί, ανθεκτικοί και αφοσιωμένοι στην πολιτιστική τους ταυτότητα. Και φυσικά αξιοποίησαν το εμπόριο και τις διασυνδέσεις τους, για να φτάσουν σε αυτό που είναι σήμερα. Αυτό δεν είναι μια θεωρία συνωμοσίας, αλλά κάτι επίσημο και δείχνει το πόσο αποφασισμένοι είναι οι Ισραηλινοί από την πλευρά τους, να μην αφήσουν και ως ελίτ και ως κοινωνία, κανέναν να τους απειλεί.
Δεν είναι τυχαίο ότι το Ισραήλ είχε πόλεμο με τους Άραβες εξ αρχής από το 1948 ενώ το 1973 έφτασε στα όρια χρήσης πυρηνικών όπλων. Κάτι το οποίο ευτυχώς δεν συνέβη, καθώς τότε έληξε ο πόλεμος του Γιομ Κιπούρ με συνεννόηση των ΗΠΑ και της τότε Σοβιετικής Ένωσης. Η ειρωνεία της υπόθεσης είναι ότι η μόνη χώρα που το Ισραήλ είχε καλές σχέσεις τότε στην Μέση Ανατολή, ήταν το Φιλοδυτικό Ιράν του τελευταίου Σάχη. Όταν όμως έγινε η Ισλαμική Επανάσταση το 1979, τα πράγματα άλλαξαν, και το Ιράν έγινε ο κύριος ουσιαστικά εχθρός του Ισραήλ.
Το Ιράν έχει το Ισλαμιστικό Θεοκρατικό καθεστώς της λεγόμενης Ισλαμικής Δημοκρατίας. Επιπρόσθετα το Ιράν έχει πληθυσμό 89.000.000 κατοίκους, η έκταση του είναι 1.650.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Στην διάθεση του έχει 610.000 ετοιμοπόλεμους στρατιώτες και άλλους 350.000 εφέδρους χωρίς να μιλάμε για τις τρομοκρατικές οργανώσεις που είναι υπό την επιρροή του (Χούθι, Χεζμπολάχ και άλλες) και φτάνουν πάνω από 300.000 μαχητές αθροιστικά. Άξιο αναφοράς είναι ότι είναι μέσα στους 15 πιο ισχυρούς στρατούς στον κόσμο. Ενώ όλες σχεδόν οι βάσεις ακόμα και τα αεροδρόμια είναι υπόγεια από 300 μέχρι πάνω 600 μέτρα κάτω από βουνά ή συμπαγείς βράχους, ωστόσο χρειάζονται και άλλη τεχνολογική βελτίωση. Το Ιράν έχει τουλάχιστον 5.000 βαλλιστικούς πυραύλων διαφόρων τύπων, ενώ έχει άγνωστο ακριβή αριθμών χιλιάδων πυραύλων κρουζ και ίσως το μεγαλύτερο οπλοστάσιο πολεμικών Drones (μιλάμε για δεκάδες χιλιάδες, καθώς πουλάνε και στην Ρωσία για τον πόλεμο στην Ουκρανία). Η Ιρανική αεροπορία έχει 551 αεροσκάφη και 129 ελικόπτερα, τεχνολογίας όμως της δεκαετίας του 1980 και 1990 κυρίως. Ενώ το Ιράν έχει 2.000 τανκς, 65.000 τεθωρακισμένα οχήματα, 3.000 πυροβόλα, 101 πλοία (τα 19 είναι τα υποβρύχια). Τέλος διαθέτουν και drones πλοία, εξελιγμένα στρατιωτικά ραντάρ και η στρατηγική τους βασίζεται στον λεγόμενο Πόλεμου του Ψηφιδωτού.
Επιπλέον το Ιράν είναι μια ενεργειακή υπερδύναμη καθώς έχει το 10% του πετρελαίου και το 17% του Φυσικού Αερίου Παγκοσμίως, μάλιστα το Ιράν παράγει 3.500.000 βαρέλια την ημέρα. Αυτό κάνει το Ιράν να είναι 2ο στα αποθέματα φυσικού αερίου (πίσω από την Ρωσία που είναι πρώτη με 30%) και 4ο σε αποθέματα πετρελαίου. Το ονομαστικό ΑΕΠ του Ιράν είναι 370 δις $ ενώ το ΑΕΠ αγοραστικής δύναμης φτάνει τα 1,4 τρις $, αυτό την κάνει μια αναπτυσσόμενη οικονομία, παρά τις κυρώσεις που δέχεται από το 1979. Με χαμηλό βέβαια κατά κεφαλήν εισόδημα και περιορισμένη οικονομική ελευθερία για τους πολίτες του Ιράν.
Τέλος το Ιράν έχει από συμμάχους μέχρι στρατηγικούς εταίρους, την Ρωσία, την Κίνα, την Βόρεια Κορέα, την Ινδία, την Συρία, το Ιράκ, την Αρμενία και άλλες χώρες. Είναι μέλος των BRICS+, ενώ έχει στενή συμμαχία με την Ρωσία και είναι μέλος του εμπορικού οργανισμού της Σαγκάης.
Πάμε να δούμε την τεράστια και ισχυρότατη δυναμική του Ισραήλ τόσο σε στρατό όσο και στρατηγική.
Το Ισραήλ έχει 10.000.000 περίπου πολίτες, έκταση 23.000 περίπου τετραγωνικά χιλιόμετρα ενώ το ονομαστικό ΑΕΠ με το ΑΕΠ αγοραστικής δύναμης είναι στα ίδια επίπεδα, δηλαδή 540 δις $ περίπου. Αυτό κάνει το Ισραήλ την χώρα με την καλύτερη οικονομική και βιομηχανική ανάπτυξη προσφέροντας ακριβές και υψηλές υπηρεσίες από οποιαδήποτε άλλη στην Μέση Ανατολή και γενικότερα την Δυτική Ασία. Η οικονομία του Ισραήλ βασίζεται κυρίως στις υπηρεσίες, στην παραγωγή υψηλής τεχνολογίας, στην επεξεργασία διαμαντιών και στην βιομηχανική μεταποίηση. Δεν είναι τυχαίο ότι 450 πολυεθνικές εταιρίες, όπως η Google και η IBM, έχουν κέντρα ανάπτυξης, έρευνας και τεχνολογίας στο Ισραήλ. Ενώ έναν εξίσου ρόλο στην οικονομία παίζει η πολεμική βιομηχανία, ο τουρισμός και το εμπόριο.
Το Ισραήλ διαθέτει 180.000 επαγγελματίες στρατιώτες και 480.000 περίπου εφέδρους, έχοντας και 35.000 παραστρατιωτικούς. Επιπλέον το Ισραήλ διαθέτει 612 συνολικά αεροσκάφη, και 146 συνολικά ελικόπτερα τελευταίας κυρίως τεχνολογίας. Επίσης έχει στην διάθεση του, 1.000 περίπου πυροβόλα, 67 πολεμικά πλοία, 5 υποβρύχια, 1.300 τανκς και 43.000 τεθωρακισμένα οχήματα. Τέλος το Ισραήλ διαθέτει τουλάχιστον 80 πυρηνικές κεφαλές και έχει ένα ολοκληρωμένο πυρηνικό Δόγμα, γνωστό ως Σαμψών.
Σημαντικό να τονίσουμε ότι το Ισραήλ έχει συμμάχους, τις ΗΠΑ, την Βρετανία, την Γαλλία, την Ιταλία και άλλες χώρες του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Έχει υπογράψει και συμφωνία συνεργασίας σε πολλούς τομείς, με την Ελλάδα και την Κύπρο. Το Ισραήλ συνεργάζεται στενά με το ΝΑΤΟ και ο πιο στενός του σύμμαχος είναι οι ΗΠΑ, που έχουν στείλει πολεμικά πλοία προς προειδοποίηση στο Ιράν.
Ένας ευρύτερος πόλεμος στην Μέση Ανατολή, που ήδη υπάρχει σε έναν σημαντικό βαθμό, είναι πιο κρίσιμος από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Παρατηρούμε πόλεμο στην Γάζα, εμπλοκή των Χούθι στην Υεμένη, επιχείρηση του Ισραήλ στον Νότιο Λίβανο και χτυπήματα του Ιράν στο έδαφος του Ισραήλ. Όλη αυτή η σύγκρουση έχει να κάνει κυρίως με το εμπόριο, αν θα επικρατήσει ο νέος Κινεζικός Εμπορικός Δρόμος του Μεταξιού που περνάει από το Ιράν και την Ελλάδα ή ο Ινδικός Εμπορικός Δρόμος των ΗΠΑ, όπου περνάει από την Σαουδική Αραβία και την Ελλάδα.
Ας ελπίσουμε τα οικονομικά συμφέροντα πολλών χωρών και οι μεγάλες δυνάμεις που έχουν συμφέροντα στην περιοχή (ΗΠΑ, Κίνα, Ινδία, Ρωσία) να βρουν ένα κάποιο κοινό έδαφος. Έτσι ώστε να μην γίνει ανεξέλικτη η κατάσταση, ενώ ίσως έχουμε φτάσει στην κόψει του ξυραφιού. Άξιο αναφοράς είναι ότι η Ελλάδα μπορεί να πάρει διπλωματικά, στρατιωτικά και ευρύτερα μαθήματα από την σύγκρουση Ιράν Ισραήλ, σε σχέση με την Τουρκία. Μιας και τόσο σε γεωγραφία, όσο και σε πληθυσμό, είναι σχεδόν ίδια τα μεγέθη Ελλάδας – Ισραήλ και Ιράν – Τουρκίας.
Βιβλιογραφία
1) Ιράν, Βαλλιανάτος Σ & Βασιλάκη Α, Εκδόσεις Παπαζήση (2014)
2) Ιράν, Βραχιώτη Λιμπεροπούλου Πόπη, Εκδόσεις Σιδέρης Ι. (2013)
3) Το Σιιτικό Ισλάμ Οι κοινωνικές και πολιτικές του προεκτάσεις στην Μέση Ανατολή, Ζιάκα Αγγελική, Εκδόσεις Σφακιανάκη (2004)
4) Η Καταγωγή του Ισραήλ, Sternhell Zeev, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2021)
5) Οι Αραβοϊσραηλινοί πόλεμοι, Herzog Chaim, Εκδόσεις Λιναίος (2012)
6) Ιστορία των Χρόνων της Καινής Διαθήκης 515π.Χ. – 135μ.Χ. Ζαρρας Θ. Κώστας, Εκδόσεις Έννοια (2013)
7) Χαμάς Ισραήλ Το Φιάσκο της 7ης Οκτωβρίου 2023, Κώστας Πικραμένος, Εκδόσεις Ινφογνώμων (2024)
